Το να παίρνεις "τοις μετρητοίς" αυτά που κατά καιρούς αποδίδονται ως αποφθέγματα στο λαό, σε καθιστά ενίοτε αφελή, βλάκα και πιθανόν επικίνδυνο.
Πχ "Το μέγεθος δεν παίζει ρόλο", "Καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή" κοκ
Δεν σου εξήγησαν το αυτονόητο του "ναι μεν, αλλά...";
Αν είσαι γυναίκα καταλαβαίνεις τι θέλω να πω, γιατί γνωρίζεις ότι η φράση κλειδί (και μάλιστα πασπαρτού) "το μόνο που θέλω από σένα" προς έναν άνδρα, είναι πάντα "παγίδα"...
...εννοείται (στο μυαλό της γυναίκας τουλάχιστον), ότι ορισμένα πράγματα θεωρούνται ΠΑΝΤΑ εκ των προτέρων δεδομένα και αυτονόητα (ως άνδρας να είσαι κυνηγός, να έχεις καλή δουλειά, χρήμα και γνωριμίες, να κάνεις δώρα, να κερνάς στις εξόδους, να κάνεις εσύ πάντα υποχωρήσεις, να επιδεικνύεις ανοχή και να υπομένεις στωϊκα τις ιδιαιτερότητές της κοκ)...
"Μωράκι μου, το μόνο που θέλω από σένα είναι να μ'αγαπάς / να με κάνεις να γελώ" κοκ...
...you know what I mean!
Έτσι όμως συμβαίνει και με κάποιες ρήσεις που παραλάβαμε από την Καινή Διαθήκη
"Μην κρίνετε για να μην κριθείτε" (Ματθ. ζ' 1)
"Όποιος από σας είναι αναμάρτητος, πρώτος ας της ρίξει την πέτρα" (Ιωαν. η', 7)
Η κριτική όμως ήταν πάντα "αναγκαίο κακό" (αν όχι ζητούμενο και ενίοτε απαιτούμενο), πρωτίστως μάλιστα για αυτόν στον οποίο απευθύνεται...
...γιατί στόχος της σωστής και εποικοδομητικής κριτικής δεν είναι να στήσει κάποιον στον τοίχο, αλλά να βοηθηθεί κάποιος από μια "ουδέτερη" κριτική ματιά ώστε να βελτιωθεί (αν όχι, να μας αδειάζει τη γωνιά)...
...αρκεί αυτός που ασκεί την κριτική να διαθέτει όλα εκείνα που είναι απαραίτητα προς τούτο.
Και ερχόμαστε στο θέμα μας. Ποιός είναι εκείνος που μπορεί να ασκήσει κριτική και ποιός ο κατάλληλος τρόπος να το κάνει;
Όλοι έχουμε το δικαίωμα της άποψης μας (το έχει πει κάπως άκομψα και ο επιθεωρητής Callahan).
Το θέμα όμως αλλάζει διαστάσεις, όταν η κριτική από προσωπική μας άποψη γίνεται δημόσια εκφρασμένη γνώμη και αυτό γιατί ως Έλληνες προσπαθούμε σχεδόν πάντα να προσδώσουμε ανύπαρκτο ειδικό βάρος στα λεγόμενά μας, εμφανιζόμενοι (από κάποια συμπλέγματα της φυλής μας) ως επαϊοντες πάνω στο εκάστοτε αντικειμένο της κριτικής μας.
Μελετώντας κάποιος τους Έλληνες, διαπιστώνει εύκολα και γρήγορα ότι έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως "μου αρέσει", "δε μου άρεσε", "δεν είναι του γούστου μου" και τις έχουν αντικαταστήσει με φράσεις όπως "είναι καλό / κακό / μάπα", "δε βλέπεται", "είναι ο καλύτερος / χειρότερος με διαφορά", πιθανόν από μια απροδιόριστη ανάγκη να εμφανιστούν ως σχετικοί ή ακόμα και ειδήμονες πάνω σ' ένα θέμα ή αντικείμενο στα μάτια των άλλων.
Θύμα αυτής της αρρωστημένης νοοτροπίας είναι σήμερα και το ραδιόφωνο ή μάλλον κυρίως το ραδιόφωνο και μάλιστα για τους εξής λόγους:
1) Καθένας από εμάς έχει άμεση και εύκολη πρόσβαση σε αυτό (ακόμα και αν χρειάζεται ν'ανοίξει τον υπολογιστή ή το κινητό του)
2) Δεν πληρώνει μία γι'αυτό (και ως γνωστόν όταν κάτι είναι τζάμπα "χαίρει" και της ανάλογης εκτίμησης)
3) Οι ραδιοφωνατζήδες φρόντισαν από μόνοι τους να "αποκαθηλωθούν" με το
α) να ευνουχιστούν ώστε να επιβιώσουν και
β) να απομυθοποιηθούν ως παρουσίες λειτουργώντας πολλάκις ως κομπάρσοι στην εκπομπή τους...
...δημιουργώντας εν τέλει την άποψη οτι "και η κουτσή Μαρία" (μπορεί να) κάνει ραδιόφωνο.
Όταν λοιπόν αυτός που σε ακούει δε νοιώθει ότι κάνεις κάτι ιδιαίτερο, πόσο μάλλον όταν φθάνει να πιστεύει ότι ακόμα και ο ίδιος θα μπορούσε να είναι στη θέση σου, τότε θεωρεί αυτόματα "ευτελές" το προσφερόμενο από σένα προϊόν και "δικαίωμά του" να ασκήσει κριτική σε αυτό ακόμα και αν οι γνώσεις του πάνω στο αντικείμενο είναι περιορισμένες.
Συμπερασματικά, η κριτική από μόνη της είναι έπεα πτερόεντα αν δεν υπάρχει από πίσω της
α) μια προσωπικότητα, η οποία συγκεντρώνει τα ποιοτικά εκείνα δεδομένα που προσδίδουν το απαραίτητο ειδικό βάρος και
β) μια εμπεριστατωμένη άποψη η οποία να καλύπτει όλες τις πτυχές του αντικειμένου της κριτικής
Είναι δεδομένο ότι αυτοί που συστηματικά απορρίπτουν και ενίοτε στοχοποιούν την κριτική (γενικά), είναι συνήθως οι μέτριοι και τα λαμόγια κάθε χώρου.
Χρησιμοποιούν τις προαναφερθείσες ρήσεις των Ευαγγελιστών έτσι ώστε να συνεχίσουν να ζουν παρασιτικά, μένοντας στο απυρόβλητο.
Η ουσία όμως είναι ότι η κριτική ΠΡΕΠΕΙ να γίνεται, αρκεί να τηρείται -εκτός των παραπάνω- το εξής:
"Ο σχολιασμός και η κριτική στο ραδιόφωνο ΠΡΕΠΕΙ να ξεκινάει από ψηλά" γιατί
α) το ψάρι ΠΑΝΤΑ βρωμάει από το κεφάλι,
β) είναι ανήθικο και ανεδαφικό να κριτικάρεις λειτουργίες και συμπεριφορές δευτερογενών φορέων εξουσίας (άρα και ευθύνης), χωρίς να προβείς πρώτα στην κριτική των πρωτογενών φορέων εξουσίας που αποτελούν και την πηγή των ενεργειών αυτών, άρα
γ) δεν είναι δυνατόν να κριτικάρεις "ελαφρά τη καρδία" το Μήτσο το Χλέμπουρα που κάνει εκπομπή στον 3ΠουλάκιαΚάθονταν FM και να αφήνεις στο απυρόβλητο είτε τα "αφεντικά" (Αλαφούζο, Βαρδινογιάννη, Κωστόπουλο, Κυριακού, Λυμπέρη κ.α.) είτε εκείνους που "διευθύνουν αντ' αυτών" (Γεωργαντά, Πουνέντη, Τσαουσόπουλο κ.α.) ή ακόμα και ανθρώπους που "διαμορφώνουν" άλλοτε συνειδήσεις και άλλοτε αισθητική και μουσική παιδεία μέσω του ραδιοφώνου (Γκαραβέλα, Ν. Μαστοράκη, Γ. Πετρίδη, Τζούμα, Ψαριανό κ.α.)
Κλείνοντας το μακροσκελές και δυσνόητο ίσως για κάποιους άρθρο, θέλω να προσθέσω επί προσωπικού τα εξής:
Κάποιοι λένε για τους σκηνοθέτες, ότι είναι αποτυχημένοι ηθοποιοί. Το ίδιο ισχυρίζονται κάποιοι άλλοι για τους κριτικούς κινηματογράφου. Μπορεί να έχω γίνει με τα χρόνια ιδιαίτερα κομπλεξικός αισθανόμενος την αδικία στο πετσί μου, όμως να μην έχετε την παραμικρή αμφιβολία ότι
1) Είμαι όχι μόνο ο ικανότερος στο σχολιασμό του εν Ελλάδι ραδιοφώνου, αλλά και ο μόνος διατεθειμένος να αναλάβει επώνυμα και με όλες τις συνέπειες τούτο το έργο
2) Δεν κάνω κριτική ως δευτεροκλασάτος με κόμπλεξ κατωτερότητας (άλλα συμπλέγματα, ναι...), αλλά ως ένας από τους αυταπόδεικτα ικανότερους σήμερα (έστω και μη εν ενεργεία) ραδιοφωνατζήδες.
Σας τονίζω προκαταβολικά ότι δεν θα δημοσιεύονται ούτε τα σχόλια με απρεπές περιεχόμενο αλλά ούτε τα ανώνυμα σχόλια (όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό στα πλαίσια του διαδικτύου).
Σας ευχαριστώ για την υπομονή και την προσοχή σας
Λευτέρης Λάλος
Περί κριτικής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου